(In delen I t/m X beschrijf ik mijn reis langs witte jassen na het diagnosticeren en wegsnijden van een kwaadaardig huidkankertje op mijn knie en een lymfeklier in mijn lies). Ik hoopte dat aflevering X het laatste artikel was maar er komt een vervolg. Na het nemen van een biopt vorige week, het zwarte puntje centraal in een moedervlek op de linker enkel werd verwijderd, kijk ik dagelijks even op MijnMartini.nl. Vandaag is het raak.

Ik lees wat ik hoopte te missen: een spreidend melanoom maar gelukkig wel superficieel, oppervlakkig, maar spreidend is wel spreidend. Godzijdank geen ulceratie (zweervorming). Maar dan: Invasieve tumor: ja met een Breslowdikte 0,4 mm. Heel ernstig is het allemaal niet. Na 5 jaar leven 95 % van de mannen nog en 90 % na tien jaar. Godver, denk ik, dat wordt wel weer opereren. Een cm eromheen wegsnijden.

Op de fiets, ergens bij Woudbloem overdenk ik de situatie en vloek ik enkele keren hartgrondig. Tegelijkertijd ben ik opgelucht en blij dat het een dunne huidkanker is. Voorbij Harkstede, bij Lageland en Luddeweer nog een paar keer godverdomme en dan is het klaar. Rustig pedaleer ik naar huis.

Als oud-docent geef ik nog graag cijfers. Een week geleden gaf ik de dermatoloog nog tien uit tien. Maar of ze dat ook echt verdient? Ik wees haar namelijk zelf op mijn enkel en op het zwarte pitje midden in de moedervlek. Zou ze het zonder mijn aanwijzing gezien hebben? Dat vraag ik me sterk af. Ik ga haar een volgende keer als ik haar zie adviseren bij consulten de patiënt te vragen of men wellicht zelf ergens ongerust over is, of ze zelf een plekje op het oog hebben. De meesten zullen zelf een idee hebben. Die hebben vooraf de SkinVision-app gebruikt. Even nauwkeurig koekeloeren en je weet bijna net zoveel als een jeugdige dermatoloog met een haastige blik.

Zij belt en vertelt: voor haar was het ook een verrassing dat de moedervlekkern een melanoom is. Vanwege de locatie, superstrakke oude atheïstische gelooide wielrennershuid bij de enkel, stelt ze een plastisch chirurg voor. Die zal, na een intake, 1 cm huid om het melanoom heen wegsnijden en dan, afhankelijk van de bevindingen, evt. kiezen voor huidtransplantatie; ik vraag vrouw I of ze een zacht bruin velletje wil afstaan. De weggenomen huid wordt vervolgens besnuffeld en beoordeeld door een patholoog en dan wordt bezien of er verdere stappen (lymfklierverwijdering) nodig zijn, iets wat niet wordt verwacht.

Dit is (misschien) het laatste deel van het feuilleton SkinVision, waarin ik mijn reis langs witte jassen vastleg na de diagnose melanoom. Twee weekjes niet fietsen viel mee. Gisteren voor het eerst even geoefend op mijn bredebander Gazelle. Grote stappen nemen is nog wat gevoelig, daar waar in mijn lies een lymfe is weggesneden is geen deuk maar eerder een bobbel verschenen. Tijdelijk hoop ik. Mijn knie herstelt voorspoedig. Vanmiddag naar de chirurg voor een exit(?)gesprek.

En exit wordt het. Geruststellend kan hij me vertellen dat de melanoom met een ruimer stuk huid volledig is weggesneden en onderzoek naar de verwijderde lymfe toont aan dat er niets is uitgezaaid. Ik voel me zeer opgelucht. Dr. Rödel, eenvoudig kantoortje met systeemplafond, twee boeterhammen kaas in plastic naast ’t beeldscherm, vriendelijke kop) heeft mijn review (10 uit 10) gewaardeerd, en licht me voor over het vervolg. Ik kom net niet in het lichtste protocol en zit op driemaandelijks terugkomen bij beurtelings hem en de dermatoloog. De snee in de knie is nog niet helemaal droog en de lies vertoont een zwellinkje. Het aankijken, wat wegmasseren of over ruim twee weken het laten behandelen (naaldje erin en weg laten lopen). We maken alvast een afspraak voor begin augustus.

Speciaal gespreksonderwerp is nog even mijn fietslust. Bewegen is okee maar teveel weer niet. Hij legt zich niet vast op aantallen kilometers of minuten per dag. Diplomatiek luidt het advies: ‘Luister naar mij, je lijf, je hart, eventueel je vrouw en je verstand en overdrijf niet.’ Mijn twee weken geleden (in SV VII) geuite idee om vandaag Doezem/Sebaldeburen over te doen en te kijken wat het verval met toen is, schrap ik. Ik neem me voor dagelijks wat te pedaleren en elke dag vijf km extra tot (voorlopig) veertig.

Via (een Radler op) het rookvrije terras van Meerwold fietsen we naar huis waar ik wat zit te appen (deze keer met een schilderij van Natasja Wierenga vanwege de groeneseinenkleur als illustratie) en voor de tweede keer vandaag (na een halve liter Veltins) in slaap sukkel. Terugkijkend: mijn nuchtere kijk heeft standgehouden, mijn lijf en geest vertonen naast veerkracht wat extra vermoeidheid, bloeddruk en hartslag zijn okee, BMI stijgt licht (ga van 77,5 -> 80 kgs), eet- en slaapgedrag blijven gulzig. Een Leffe Blond maakt de feestdag compleet.

(In het feuilleton SkinVision, door sommigen liefkozend Keekopdeweek genoemd, beschrijf ik mijn reis langs witte jassen na de diagnose melanoom). Was een inspannend operatiedagje gisteren in Martini. Word, nu weer thuis, net wakker na dik elf uur nachtrust. Voel me heeel goed, ben zo goed als pijnvrij. Alleen bij bukken en been krommen voel ik wat schurende gevoeligheid op de knie en in de lies, maar de pillencollectie paracetamol, naproxen en oxycodon blijft in het cellofaantje, maak ik een dakloze wel blij mee. Ook de uiterst deskundige snijder, chirurg dr. Rödel, met wie ik even gezellig koutte over SkinVIsion (hij heeft blijkbaar mijn blog t/m deel VII gelezen [gemiddelde engagementduur stijgt met 40% vertelt Googlestats, met nu zelfs lezers in de VS] of het medische dossier van de dermatoloog, hahaha) was content. De knie wordt onderhuids gehecht, vertelt hij. In een review geef ik hem en zijn team tien uit tien. Hut ab!

Martinisten

Ik ben plaatsvervangend trots op de Martinisten, echt topgasten. Ook hebben we wel gelachen in het ziekenhuis, ik dacht even dat het rekverband te strak zat, mijn rechterpoot liep rood aan, maar de rode kleur was van een pre operationeel toegepaste desinfectant. Ook deed ik het operatiejasje achterstevoren aan, met met de opening aan voorzijde dus, daar waar de actie komt, logisch toch. 

Stress

Op de vraag van de mevrouw in de opnamelounge hoe ik me voel verras ik haar met mijn antwoord dat ik er zin in heb. Ik bedoel dat ik belang heb bij tempo. Tot de operatiekamer blijf ik me relaxed voelen. De OK is letterlijk indrukwekkend. Mijn hartslag blijft met 65 redelijk, maar de bloeddruk, thuis op de Omron M6 Comfort max 140 -80, loopt wat op tot 159 -90. Of is het de kou? Beenspieren rillen. Of ik een roesje wil, vraagt de anesthesist. ‘Als u het zich afvraagt is het voor mij een ja,’ zegt-ie realistisch. Krijg ik geen spijt van. Ik word wakker en denk in slaap gevallen te zijn nog voor de operatie. De verpleegkundige helpt me uit de droom. Mijn hartslag en bloeddruk zijn behoorlijk gedaald. Een en al opluchting ben ik. 

Gronings I

Het hospitaal hangt stijfvol met kunst, en niet de onaardigste. Langs mijn route naar ‘Opname Lounge’ veel stadsgezichten, ik herken mijn wijk met Noorderhaven. Met bijna alle Martiniwerkers en wakkere patiënten kan ik mijn Gronings wat praktiseren, heerlijk. Nu, op de bank zittend en e.e.a. overdenkend, raak ik bijna ontroerd van alles: de woorden ‘kwaadaardige huidkanker, melanoom, hopelijk geen uitzaaiing’ boezemen me meer ontzag in dan ik dacht. Ik denk dat ik aan de groene kant zit, maar ik sluit niets uit.

Gronings II 

Het CGTC (Centrum voor Groninger Taal en Cultuur), inmiddels herdoopt tot ‘Erfgoed in Groningen’, realiseert zich dat de streektaal vooral in de zorg belangrijk is. Mensen op hun kwetsbaarst hanteren graag hun moedertaal. De uitgaaf ‘Toal verbindt’, t Handegste Buusboukje veur t Grunnegs in de Zörg, voorziet in die behoefte. Ik denk eraan als ik achter de gordijnen naast mij een vrouw in het Kollumers hoor praten. De naam van onze vroegere groenteboer, bij wie ik 56 jaar gelden werkte als venter, doet een belletje rinkelen. 

Ego’s zijn te groot

(In het feuilleton SkinVision bericht ik over mijn ervaringen met de witte jas na de diagnose melanoom, een kwaadaardig huidkankertje.) Fietsend tussen Noord- en Zuidbroek voel ik iets steken in mijn lies. Graag ruil ik een gevoelige lymfeklier in voor een dwars stukje fietsbroekzeem en denk na over de kracht van verbeelding na lezing van een lang Volkskrantartikel over het UMCG dat calamiteitenprotocollen na een sterfgeval in de operatiekamer negeert. Na een eenvoudige ingreep, het inbrengen van een infuus, overlijdt een patiënt. Fouten verzwijgen lijkt de cultuur in Groningen. Ego’s zijn te groot. Ik schrik wat. Ook van het aantal vermijdbare doden, jaarlijks in ziekenhuizen: zo’n 1.000. Drie per dag. En dan mogen ze zelf nog bepalen wat ‘vermijdbaar’ is.  Over slagers die eigen vlees keuren gesproken. Bij Sappemeer-west ben ik het vergeten. Met hoogleraar veiligheid in de gezondheidszorg Groenweg vind ik het aantal en de situatie verbijsterend.

Overlevingskansen

Elk jaar nemen overlevingskansen na kanker toe, meldt het NOS-journaal. Jaarlijks is er een plus van éénprocentpunt. Huid-, borst-, prostaat- en zaadbalkanker zijn tumoren die met het meeste succes worden behandeld. Vergeleken met kankergevallen in mijn omgeving stelt mijn melanoom weinig voor, denk ik. Ik merk het ook aan de meelevende belangstelling. Vrienden, bekenden, (aangetrouwde) neven/nichten sturen attente, lieve appjes. Voor iemand die opgroeide in een setting waar zwijgen de hoogste vorm van support betekende is dat superleuk! Altijd. Ongeveer 94% van de melanoompatiënten is na vijf jaar nog in leven. De overleving van melanoom verschilt per stadium. Bij vroegtijdige ontdekking is dat groot. De vijfjaarsoverleving is voor alle melanoomstadia 94%.

Voorbereiding

Dinsdag sta ik wat vroeger op en fiets in de koelte richting Doezum, Sebaldeburen (58 kms/26,8). Als ik, zwetend als een gek, mijn Giant TCR ophang, ventielen boven om latexproppen bij de ventielen te voorkomen, neem ik me voor om deze route twee weken na de operatie opnieuw te doen en eventueel verval te checken.

Donderdag, afdeling nucleaire geneeskunde

Het valt me zelf nu ook op: ik zie niet op tegen de operatie morgen. De knie: ruim stuk huid wegsnijden, hechten en klaar. De lies is wat anders, daar wordt de (speldeknopgrote) schildwachtklier verwijderd. Vanmiddag uurtje in Martini, afd. nucleaire geneeskunde, mijn America-Today shorts aan. Met vier prikjes wordt wat radioactief materiaal in en onder de kniehuid gespoten. In de Siemens gammacamera wordt de vloeistof 20 minuten horizontaal gevolgd en dan nog 5 minuten lateraal. Vervolgens een fotoplaat voor de lichaamscontouren en daarna wordt er een kruisje in de lies geplaatst, voor het mes morgen. Als ik hoor dat de ruimte ook voor mamafotografie wordt gebruikt praat ik de (jonge) vrouwen even bij over de rol van duiven bij tumorendetectie. Ze googlen gelijk even.

Kankerlijer

(In het feuilleton SkinVision bericht ik over mijn ervaringen met de witte jas na de diagnose melanoom, een kwaadaardig huidkankertje.) Ik leer dat ‘Kankerlijers’ een tragikomedie uit 2014 is en de ‘Cinekid Award’ won. Sinds april betekent het woord kanker iets anders voor mij. Met – slet, -hoer, -nicht, – hond, -lij(d)er hoor je het (evenals tering-) voorbijkomen in voetbalstadions. Verwijzingen naar kanker vallen me op. Het is alweer even geleden dat een verwarde man die ik aansprak omdat hij zijn hond in het grasperk voor ons liet kakken en de poep niet opruimde mij kankerlijer toevoegde. Het woord is net een graadje erger dan ‘teringhond’, een scheldwoord dat Pieter Omtzigt indertijd kreeg toegeworpen in een CDA-WhatsAppgroepje. In de krant lees ik over een wondermiddel, CAR-T-celtherapie, tegen acute lymfatische leukemie, maar de behandeling is schrikbarend duur, 0,5 miljoen p.p.

Smeermiddeldispenser

In het Groninger plantsoen staat een door een ziektekostenverzekeraar en het Huidfonds gesponsorde smeermiddelpaal of -dispenser met een goedje tegen huidkanker. Ik mis de waarschuwingsbordjes tegen alcohol-, verkooldvlees- en tabaksgebruik. Op mijn foon installeer ik de ZonkrachtHuidfonds-app. Erg handig. Hoezo nu pas?

Huisarts

Wat is de rol van de huisarts in de preventiestrategie? Of wat zou de rol moeten zijn? Waarschuwen en voorlichten natuurlijk. Waarom doen ze dat niet? Gek, maar zo gewoon als het is dat huisartscliënten jaarlijks een griepprik wordt aangeboden, tandartsgasten jaarlijks in de mond wordt gekeken, zo ongewoon is het dat de witte jas verstokte rokers wijst op longkankerkansen en gasten met een lichte huid op huidkankerrisico’s. Dit wordt als bekend verondersteld, door voorlichting thuis, op school en infoprmatiekanalen. Hoe eenvoudig is het niet om in het patiëntenbestand een uitdraaitje te maken van patiënten met verhoogde risico’s voor bepaalde aandoeningen. Als in soa- en graffitibestrijding zou preventie hier weleens meer zoden aan de dijk kunnen zetten dan behandelen. Even terzijde aanstippen als patiënten voor een andere vraag aankloppen zou al iets zijn.

Statistieken

De laatste tien jaar zou het aantal gevallen huidkanker zijn toegenomen met 100 %. Van alle Nederlanders zou 20 % een vorm van huidkanker ontwikkelen. Bijna 90 % heeft een smeerprobleem. De meeste huidkankerlijders gaan niet aan maar met de aandoening het graf in.

(Vooraf: in mijn SkinVision-reportages leg ik vast wat me overkomt in de wereld van specialist en huisarts.)

Communiceren

Bij ziekenhuizen komt het aan op communiceren. Doen wat je zegt en zeggen wat je doet. Martini kondigt telefoongesprekken aan via e-mail. Deze week krijg ik er drie.

De apotheker

Het verbaast de pil dat ik als bijna zeventiger geen medicijnen slik. Dat gaat wat veranderen. Ik krijg het advies om naast paracetamol wat naproxen bij de drogist in te slaan. Google leert dat beide pijnstillers graag samen hun pijnstillend kunstje doen.

De anesthesist

Het tweede telefoontje is van de anesthesist, ik sta bij de zelfscan van AH, en het telefoontje levert wat verwarring op. Net als ik de zesde Leffe Blond aantik, die zijn in de Bonus deze week, vertelt ze dat ik voor een ruggenprik kan kiezen, evt. met ‘een roesje’. Bij ‘roesje’ denk ik aan een zwoele avond onbezorgd bier drinken op het dakterras, maar hier betekent het lichte verdoving. Nou ja, dus toch hetzelfde. Ik meen me te herinneren dat de chirurg (in opleiding) sprak van algehele narcose. Maar als ik iets te kiezen heb, wil ik de ruggenprik. Mèt roesje. Maar ik wil er nog over nadenken. Ga ik zondag doen tijdens een SpaakMastersritje.

Atropine

In een bui van openhartigheid (gek hoe witte jassen bij mij altijd uitnodigend zijn om vertrouwelijke info te delen) vertel ik haar dat ik in het verleden, bij een meniscusoperatie een wat vervelende ervaring had. Na de ingreep, het zal voorjaar 2005 zijn geweest, de brem bloeide uitbundig en in Emmen werd gebouwd aan Utopolis, we hadden de jongens de eerste Harry Potter beloofd, lag ik bij te komen op een ontwaakkamertje. Mij was verteld dat de verdoving langzaam uit mijn lijf naar beneden zou wegzakken. Maar wat gebeurde? Ik voelde mijn hartslag dalen en de verdoving kroop in mijn lijf omhoog. Belletjes, piepjes en lampjes alarmeerden een snor die boven de bedrand kwam kijken. Ik zal zijn kordate commando nooit vergeten: ‘Daar moet wat atropine in.’ Zo gezegd zo gedaan en allengs herstelde mijn rikketik zich. Later kwam ik de naam atropine nog tegen in een James Bond-film.

De anesthesist legt uit dat als de operatie zich onder de navel afspeelt, er voor een ruggenprik kan worden gekozen. Ik vraag haar het even met de chirurg (in opleiding) kort te sluiten en hoop dat hij het tentamen ‘verdoven voor snijden’ gehaald heeft. Onenigheid en discussies op D-day kan ik missen als kiespijn.

Opname

Het derde telefoontje is van de afdeling opname. Zes uren voor de operatie niet eten, twee uren ervoor niet drinken en als het kan op tijd komen, graag met een begeleider, van wie men het telefoonnummer wil hebben. Daarover word ik teruggebeld. De eerste nacht na de ingreep begeleid slapen. Twee weekjes niet fietsen.

Klimmers

(Vooraf: in mijn SkinVision-reportages leg ik vast wat me overkomt in de wereld van specialist en huisarts.) Per fiets komen twee ploegjes klimmers in de straat. Ze spreiden een bedje uit voor de stenen pilaar achter Minerva en beklimmen de menhir om de beurt. Een minimaal matrasje op de grond en assistenten die klaar staan. Na hun truc verdwijnen ze bliksemsnel naar een nieuwe uitdaging. Ik vraag één van hen wat de risico’s zijn. ‘Gaat meestal goed, zeker 90 à 95 %.’ Waar hoorde ik dat percentage eerder?

Voorinformatie

Martini informeert me over de opname op 4 juli, vraagt of ik in geval van nood gereanimeerd wil worden en legt e.e.a. uit over een nucleair geneeskundig onderzoek met contrastvloeistof,  voorafgaand aan de operatie. Ik weet nu wat een ‘sentinel node’ is: een schildwachtklier, de eerste lymfeklier voorbij het gezwel. Deze lymfeklier wordt verwijderd en onderzocht op tumorcellen. Daarna volgen foto’s om na te gaan of de lymfeklier pluis of niet pluis is.

Mijn lijf

Zoals ik in 2019 hier mijn ervaringen beschreef terwijl ik elke dag 50 kms fietste wil ik nu nagaan of een melanoom iets met me doet. Ik voel er niets van. Mijn conditie is goed. In mijn eentje kan ik rustig 40 kms fietsen met een vaartje van 27,4 en in de groep nog wat vlotter. Ik weeg me dagelijks en zit met een gewicht tussen 78,5 en 77,5 op een supergroen bmi van 22,2 nog net niet op mijn optimum. Ik slaap met acht à negen uur per nacht, goed. En overdag altijd een hazenslaapje.

Informatie

Mijn – tot nu toe zeer geslaagde – weg langs de witte jas, de snijder en wie weet later de pil, beschrijf ik hier. Met veel plezier. Of ik wel alles óp straat’ moet gooien wordt me wel eens gevraagd. Een enkeling vraagt of ik nog een samenvattinkje op de groepsapp kan plaatsen. Mijn contacten buiten de mail om, zitten bij WhatsApp, Telegram en Signal. Iemand wees me op de kans SkinVision te benaderen voor reclamerevenuën. Tot 4 juli is er, medisch gezien, weinig te beleven.

Activiteiten

Binnenkort ons lustrumpartijtje van buurtvereniging A-Kwartier. Nog binnenkorter het feestje in de stationshal van Hoofdstation Groningen. Ik noem het nog maar een keer: De NS organiseert enkele culturele dagen in de stationshal van Nederlands fraaiste stationsgebouw. In mij is iemand gevonden die in drie talen poëzie voordraagt. In het Fries wordt jeugdliefde Atsje bezongen. Een Groningse primeur wordt een vers waarin een staartbot, waterschap, Ramadan en een sport-b.h. bij elkaar komen. In het Nederlands gaat ’t over (o.a.) de wulpse Drentsche Aa met sensuele lissen, M. Verstappen en Zomertuin, vanwege onverwacht bezoek oplopende spanning in een zomertuin (dit vers in mijn moedertaal en het Nederlands). Data: 21, 22 juni en 5 en 6 juli. Klaas de drietalenman/drijtoalenkerel/trijetalenjongen: 22 juni van 12.45 – 13.00 uur.

Oog-T.V.: Twee weekenden muziek en dans in lege stationshal van Hoofdstation https://www.oogtv.nl/2025/06/twee-weekenden-muziek-en-dans-in-lege-stationshal-van-hoofdstation/ 

De voorbereiding

(Vooraf: in mijn SkinVision-reportages leg ik vast wat me overkomt in de wereld van specialist en huisarts.) Hoe bereid je je voor op de operateur? Je googelt wat, je praat met deze en luistert naar gene. Na het minisymposium dermatologie in Bilthoven enkele jaren geleden denk ik al veel te weten. Een beginnend specialist begint over contrastvloeistofgebruik bij snijrandeninspectie. Een oud-huisarts en een oud-dermatoloog stellen me gerust: even aankijken en afwachten. Een student-specialist wijst me op het verschil tussen oude en jonge dokters: veel ervaring en het risico op tunnelvisie tegenover weinig ervaring en buiten de lijnen kunnen denken. Iemand zegt: de kans dat een dokter van het operatieprotocol gaat willen afwijken is bij een mannelijke witte jas kleiner dan bij een vrouwelijke. Interessant. Van een lymfen-ervaringsdeskundige hoor ik iets over een medische misser; de specialist kwam niet via de reguliere maar wel via een omweg de lymfenaantastingen tegen. Bijvangst in optima forma. Samen met de huisarts, twee dermatologen in het Martini kom ik al op zeven medisch geschoolden die me de weg wijzen. Ik neem me voor het onderwerp bij mijn zondagse wielreninspanning onbesproken te laten, voorlopig weet ik genoeg.

De wachtkamer

De wachtkamer is dun bevolkt. Tot mijn plezier zit ik naast een scheidingswandje met een Groningse tekst over de hygiëne van een stuk of wat decennia geleden: Schonen / Ain moal in weke / op zundag maistens / veurdat veziede / binnenstovvelt.

De chirurg

Het gesprek met de chirurg (in opleiding) en een klein lichamelijk onderzoek op 3 juni verlopen goed.  Binnen zes weken krijg ik een oproep voor een operatie. Om het litteken op de knie na de excisie van de dermatoloog wordt een wat ruimer stuk huid weggesneden. In 90 à 95 procent van de gevallen is dan alle kwaadaardigheid weg en zijn er geen uitzaaiingen. Om dat te checken wordt ook de meest nabij gelegen lymfeklier (de precieze locatie daarvan wordt met contrastvloeistof vastgesteld) in de lies operatief weggehaald. Mijn vraag of dat niet per CT-scan kan, wijst hij af. Beide (kleine) ingrepen gaan in één operatie. Duurt ongeveer een uur en gaat onder volledige narcose. De vraag van vrouw I of er na de ingreep geracefietst mag worden, beantwoordt de man beslist maar vriendelijk ontkennend. Twee weken zeker niet. Vervolgens vul ik bij anesthesie nog een uiterst volledige digitale vragenlijst in (incl. mijn rookgedrag van mijn 12^e tot mijn 35^e ).

Vooraf: in mijn SkinVision-reportages leg ik vast wat me overkomt in de wereld van specialist en huisarts. Een eerste diagnose via de SkinVision-app die vrouw I door haar ziektekostenverzekering (De Friesland) ter beschikking was gesteld resulteerde in een bezoek aan de huisarts en de dermatoloog. Het zwarte vlekje was iets groter en dikker geworden.

‘Blijf vooral lekker bewegen,’ zegt de witte jas in het Martini na de excisie van het zwarte stukje huid op mijn knie. Graag. Het wondje zit op krek die plaats waar bij kniebuigingen de meeste kracht ontstaat. Ik weet na drie dagen één van beide hechtingsdraadjes, ping!!, te laten knappen. Mijn huid en beenspieren verslaan de kracht van de hechtingsdraad. Na 10 dagen verwijder ik de laatste hechting, waarvoor ik een speciaal mesje had meegekregen. Op de dertiende dag, we zitten net aan de lunch in een Frans visrestaurantje waar ik voor het eerst van mijn leven wulken (in zee levende kieuwslakken – koud, zanderig, allesbehalve zacht, een stevige bite) – eet, en vrouw I een glas witte wijn voor de prijs van een kratje Brouwersbier bij AH drinkt, informeert de dermatoloog me.

Zoals we al hadden verwacht gaat het om een melanoompje van acht mm, net tussen klasse 1a en 1b in. Het advies is: naar de chirurg die mogelijk veiligheidshalve 12 mm zal wegsnijden en mij dan adviseert of ook een nadere inspectie van de lymfen nodig is. Bij uitzaaiing kunnen lymfen zijn aangetast. De chirurg roept me binnen een week op en de dermatoloog wil me na een jaar weer eens zien. Aan het eind van het gesprek wenst ze me ‘sterkte’, een woord dat ik vertaal in ‘succes’.

In een review na mijn eerste consult geef ik de dermatoloog de maximale score: 10 uit 10. Duidelijk, deskundig, efficiënt, vriendelijk, volgens afspraak. Dat gaat na dit telefoontje niet veranderen. Het overdreven ‘sterkte’ vergeef ik d’r. In gedachten pas ik het onkostenplaatje wat aan: mijn schatting: labonderzoek € 50,-, interpretatie labonderzoek (evt. met overleg collega, elk 15 minuten) € 125,-, 5 minuten telefoongesprek met patiënt inclusief administratief afhandelen € 25,-.  Samen € 200,-. Met de eerdere € 290,-: € 490,-.

De situatie overdenkend realiseer ik me toegetreden te zijn tot de kankerregionen, zij het met een milde (de mildste?) vorm. Van de zeven kinderen uit ons gezin en hun partners, kreeg bijna de helft een keer de k-diagnose. Eén van het veertiental is aan de ziekte overleden. Een melanoom kan (naast andere oorzaken als genetische aanleg) ontstaan na blootstelling aan de zon. Verbaast me niks. Ik ben in het verleden vaak verrast, gekoesterd, verkleurd, door hevige zonnestralen; ik ben gek op hitte en zonnen.

Een dag na het gesprek met de dermatoloog komt een oproep voor de chirurg, volgende week dinsdag al. Er gras over laten groeien kan altijd nog.

Wordt vervolgd.

April2025: SkinVision is een huidkankerdetectie-app waarmee je een verdacht huidvlekje kunt laten beoordelen: wel of niet naar de witte jas. De camera zoomt in op het stukje huid, haartjes vooraf even wegscheren natuurlijk, vergelijkt het met 200.000 archiefbeelden en adviseert dan wat te doen. Enkele jaren geleden leerden we op een minisymposium te Bilthoven al de belangrijkste kenmerken van pluis of niet-pluis op het gebied van huidvlekjes en het belang van ‘kleren – weren- smeren’ i.p.v. de door de agressieve smeerselmarkt gebruikte neppe slogan ‘smeren-smeren-smeren’.

2020 Emmen: Tussendoor denk ik na over mijn huisartshistorie. Emmen. Ik zie de huisarts enkele keren in tien jaar. De bijzonderste ontmoeting: als mijn tweelingbroer lymfeklierkanker heeft, voel ik als een ware hypochonder een pijnlijk plekje in mijn hals. Google meldt dat daar lymfen zitten. De witte jas staat achter me en betast me. ‘Niks aan de hand. Waar ben je bang voor?’ Zonder het antwoord af te wachten: ‘Is je prostaat wel eens onderzocht?’ ‘Huh, nee.’ Hij loopt al naar de pot vaseline, gebiedt me mijn broek en onderbroek te laten zakken en voorover te buigen, waarna hij, geroutineerd zijn ingevette middelvinger in me steekt, de vingertop wat bewegend, en concludeert: ‘Alles kits, superglad.’ Zo’n huisarts wens ik iedereen toe.

2022 Groningen: de broers Koeman, klachtenvrij, zo lees ik, worden door cardioloog/entrepreneur Piek onderzocht. De diagnose: een dichtslibbende halsslagader, een tikkende tijdbom. ‘Godver,’ denkt de hypochonder in mij, ‘kan mij dat ook overkomen?’ Onze nieuwe Groningse witte jas, die ik ken van de griepprik en een kennismakingsgesprek over orgelmuziek, adviseert bloed te laten prikken. Hij vinkt tien risicogebieden aan, waaronder glucose en cholesterol en adviseert het jaarlijks te checken.

Terug naar April2025: Martini was mijn adres even kwijt. De aan mij gerichte brief gaat naar onze vorige woonplaats. Martini komt mijn naam tegen omdat ik ooit een sportinspanningstestje deed bij hun fysio. Ze maken het goed. Telefonisch word ik uitgenodigd voor 13 mei. Daarna nog een schriftelijke uitnodiging, een e-mail, weer een brief, en nog een herinneringsmail. Ik begrijp dat ze de pest hebben aan no-shows.

2024 Groningen: Als ik lees dat ook mannen borstkanker kunnen krijgen betasten mijn hypochondervingers mijn borst en guess what, ik voel een onderhuidse verdikking. ‘Hmm,’ zegt de witte jas, ‘waarschijnlijk een vetbultje, kan geen kwaad, maar toch even laten onderzoeken. Een scan in het ziekenhuis toont zijn gelijk aan.

Mei2025: een bezoekje van 20 minuten aan Martini ziekenhuis. De dermatoloog, ze kent de SkinVision app ook, bekijkt het a-typische zwarte vlekje. Daarnaast bestudeert ze de rest van mijn huid waarbij ik m‘n onderbroek aan mag houden. Had ik haar moeten vertellen dat we vroeger wel op nudistencampings stonden? Het vlekje is in een jaar van drie naar vijf mm gegroeid. Een collega witte jas komt kijken. Beiden opperen: verwijderen met een boortje van 8 mm. Daarna zijn er twee smaken: pluis of niet pluis, goed- of kwaadaardig. Is het een melanoom dan volgt een tweede excisie, iets groter en dieper. Even betasten, verdoven, boren, wegknippen, hechten en pleisteren. Fluitje van een cent. Op fietse naar huis overdenkt de boekhouderszoon in mij de mogelijke kosten. Mijn maximale eigenrisico gaat naar de filistijnen. Ik schat: 20 minuten specialist € 100,-, idem assistent € 45,-, administratie € 45,- , 10 minuten collega-consult € 50,-, lab € 50,-, samen € 290,-. Wait n see. To be continued. Eind mei weet ik meer.