Martes veinte febrero.
Centro deCreación Contemporánea C3A
Het Centro de Creación Contemporánea de Andalucía, ook bekend als het C3A, oogt aan de buitenkant als piepschuim.
Museuminterieur
Binnen zijn alle muren van beton, de bekistingsplaten nog zichtbaar. Tien minuten voorbij het gekrioel van de Mezquita-Catedral is het hier een oase van rust. We tellen vijf bezoekers. De entree is gratis. 12.000 m² ruimte is gecreëerd door de architecten van Nieto Sobejano. We zien een audiovisuele show over de Vietnamoorlog. Metershoge en -brede beeldschermen tonen in de oceaan stortende helikopters. Vietnamese inwoners beschrijven welke impact Amerikaanse luchtaanvallen hadden. Vervreemdend. Indringend. Wat een contrast met een zaal waarin Yoko Ono bezoekers vraagt iets te breien t.b.v. de wereldvrede.
Miércoles veintiuno febrero. Zwervend door Cordoba (met 325.000 inwoners twaalfde Spaanse stad) geloof je niet dat Spanje de vierde economie in Europa is. Vooral de straatjes in de Joodse wijk doen je meer denken aan Urk dan aan Madrid. Wat een mooie stad, doorsneden door de Rio Guadalquivir, met tegenover de Mezquita de wonderschone brug Puente Romano met selfies makende plattelanders, straatmuziek in alle vormen en duiven die er een wedstrijd van lijken te maken zo hard mogelijk onder de brugbogen door te vliegen zonder elkaar en de stenen pilaren aan te raken.
Puente Romano
In C vind je een flink aantal kerken, een synagoge, een universiteit, heel vaak de zon, plaveisel gemaakt van kiezels en marmeren stoepranden, veel interessante court yards, zeg maar binnentuinen of patio’s. De patio’s hebben de sterrenstatus van Wereld Erfgoed bereikt. Ooit was Cordoba één van de belangrijkste steden in de wereld, met meer dan 500.000 inwoners. In de tiende eeuw was Cordoba een kalifaat, met zo’n 500 moskeeën.
Jueves veintidós febrero.
Ook Spanje
Mijn verleden als campingbaas heeft mijn interesse voor riolen en het systeem van vuilnis verwerken aangewakkerd. Spaanse steden kennen een prima systeem voor de vuilnisverzameling. Overal staan verzamelcontainers en in steden zijn veel ondergrondse containers. De bovengrondse afvalbakken zijn gemaakt van roestvrijstaal. Die dingen heb je in Groningen en Palermo ook. In Spanje zagen we enkele malen dat de bakken werden schoongepoetst door brigades vuilnismannen. “Puedo fotografar usted?” “Si, naturalmente.”
Viernes veintitres febrero.
Plaza de la Corredera
Zoals in een schoolgebouw of markthal het geluid aanzwelt als je de ruimte nadert, zo hoor je in Cordoba toenemend gezoem als je dichter bij het Plaza de la Corredera komt. Misschien Europa’s, nou ja, Spanjes, nou ja Cordoba’s mooiste plein. Aan vier zijden omsloten door hoge gebouwen waan je je in een theaterzaal. Eenmaal op het plein valt het geroezemoes weg en kun je genieten van de voorstelling van parende honden, fietsende peuters, je smartphone met een hevig zwijgende André van Duyn in een DWDD-discussie die ertoe doet, zon, terrasgenoegens, een verdwaalde violist, het nieuwste boek van Lize Spelt en meer.
Omhoog man!
Sábado veinticuatro febreo. In Cordoba geen Friese paarden maar Andalusische. In het Caballerizas Reales worden paardenshows opgevoerd. Het begint met gaapverwekkende longeeroefeningen en het eindigt met circusachtige trucs: een zittend, achteruitlopend, met een voorbeen zwaaiend, met een in het rood geklede zwierige danseres dansend paard. € 15,-. De zitplaatsen zijn aan de krappe kant. Voor mij een iele Deense meneer die links door zijn vrouw en rechts door een Spaanse deerne zowat wordt geplet als een zwetend broodje kaas in een te volle rugzak.
Fernando Clemente
Domingo veinticinco febrero. Na het zoveelste mooie straatje, putdeksel, voordeur, leicitroenboom, of plein, was het wel eens tijd voor hardcore moderne kunst. Ik tref het met geometrisch werk van Baez, Clemente, Pereñiguez en Romero onder de naam ‘Geométrico Trip South’ in het nieuwe Centro de Arte Rafael Botí. Heerlijke, overzichtelijke, a-romantische, onbegrijpelijke, meetkundig te berekenen structuren in olieverf.
This is what it is
Lunes veintiseis febrero. Tussendoortje I: aan deze datum is af te lezen dat het Spaans het telwoord zes letterlijk aan het Fries heeft ontleend: seis. Tussendoortje II: Terwijl ik genieten en rondbanjeren in Andalusië combineer, lees ik dat Spanje het bloed van een specifieke Nederlander wel kan drinken. Vincent Werner (woont en werkt al 17 jaar in Spanje) schrijft over The real (S)pain of Europe een boek ‘It is not what it is’ over Spaanse gebreken. Zijn kritische analyse komt voort uit liefde voor Spanje.
Catedral Mezquita
Je kunt er niet in zaalvoetballen maar paaltjesvoetbal zou wel gaan. 23.000 m²vloerruimte telt de Catedral Mezquita. Ooit was het een moskee. Na 1236 wordt het als kathedraal gebruikt. ’s Morgens van 08.30 – 09.30 is er vrije entree. Daarna kost het € 15,-. De maatvoering, pracht en praal en het idee van de omtovering van moskee naar kathedraal (stel je zoiets nu eens voor) doet je mond af en toe open zakken van verbazing. Schitterende architectuur, met bladgoud opgeleukte kapellen aan de buitenzijde die je aan de Sint Pieter doen denken, restaurateurs die met een scheermesje immense staalconstructies roestvrij krabben, grote vloerdweilmachines met zwaailicht, geen reclame: prachtig allemaal.
Het is zaterdagmiddag, twee uur. We gaan zitten op een door de zon verwarmde marmeren bank op het mooie Plaza Tendillas. Lekker even een boek lezen in de zon. Het is er gezellig druk. We zien mensen die naar een feest gaan, oude wandelaars, uitbundig goed geklede bejaarden, bachelor-partytijgers, jongeren die wat rondhangen, een meisje dat de nagels van een hondje vijlt door het liefdeloos achter zich aan te sleuren, opa’s die duiven voeren en een handvol toeristen. Iedereen lijkt tevreden en gelukkig. Ik zie geen jongeren die hun gezichten verbergen onder hoodies met bontkragen.
Er zijn cursusruimtes, een auditorium, expositiezaal, uitzicht op zee en een cafetaria. Op vrijdagavond bezoeken we een jazzy concert: romantische, klassieke jazz. Gratis. Het kwartet heeft meer dan genoeg power en kwaliteit om de aangrenzende carnavalsvoorbereiding te overstemmen. Torremolinos is een mooie vakantiebestemming, vooral, of misschien uitsluitend, in het voorseizoen. Sinds eind vorige eeuw is het losgeweekt van Malaga en een zelfstandige gemeente. Het telt ruim 70.000 inwoners. Veel Nederlanders hebben de ‘frites van Piet’-reflex bij het horen van de Spaanse naam voor Torenmolen.
Paseo Marítimo, onderdeel van het 180 km lange Kustpad, schoon zwemwater: deze ideale combi bestaat. Torremolinos ligt aan de Costa del Sol, een van de eerste populaire zonbestemmingen voor veel Nederlanders. Voor ons is februari in Spanje voorjaar; voor Spanjaarden is het nog winter. Moet ons vliegtuig op Schiphol nog ontijsd worden, vijf uur later smeer ik me in de zon op het strand in met factor 30.
€ 10,-. Supermarkten hebben een met Nederland vergelijkbaar prijspeil. Culturele activiteiten zijn goedkoop. Een klassiek concert in het Auditoria ‘Principe de Asturias’ doet € 8,-. Daartegenover staat dat je geen pijl kunt trekken op openingstijden. De botanische tuin is in februari open van 16.00 – 18.00 uur.
In Torremolinos zijn veel hotels, een oud centrum, vele playa’s en een drukke vissers- annex jachthaven. Opvallend is een op de stadskaart als ‘LGBTI-friendly area’ aangeduid gebied. Voor rolstoelers, scootmobielen en rollators zal niet elke straat of passage prettig zijn. Er zijn vele -soms autovrije – plaza’s en in het algemeen zijn de straten, op een enkele hondendrol na, schoon.
een vals nootje produceren. Dat ontlokt het publiek een glimlach, wat weer leidt tot meer generositeit in de pet. Ze lichten hun presentatie toe in, voor muziekdocenten, redelijk goed Engels. De verhouding Spanje/Engels is een beetje als water/vetvlek: het werkt uiterst moeizaam. Net als in Italië, waar zich hetzelfde manco voordoet, schrijf ik dat deels toe aan de televisie: alles wordt nagesynchroniseerd. Niet voor niets staat Spanje op de 18e plaats in de English Proficiency Index en Nederland derde (en Italië 24e).
De voor Burkina Faso kenmerkende lemen architectuur kom je tegen in Emmens WildLands, maar ook in Torremolinos’ Crocodile Park. Het ligt naast de botanische tuin, de gemeentelijke plantenkassen, Aqualand, tegen een dennenbos aan. Het schijnt dat je daar een jonge krok mag knuffelen. We vragen ons af waarom in de gemeentelijke plantenkassen geen werkgelegenheidsproject voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt is georganiseerd. Per slot van rekening kent Spanje (nog steeds) een hoge werkloosheid (in januari 2018 16,5 % tegenover 23,5 % in 2015). Onder jongeren lag het nog hoger: boven de 35 % in december 2017.
criminaliteit. Een juwelier stalt een display met ringen uitdagend buiten uit. In het gemeentehuis spreek ik een advocaat die papierwerk afhandelt. Ze vertelt dat het in Torremolinos meevalt met de kwade zaken. Een mevrouw op straat heeft hetzelfde verhaal. “Mijn ouders emigreerden zestig jaar geleden vanuit Denemarken naar hier. Misschien dat het bij de stranden voorkomt, maar we merken van criminaliteit niets.” De eigenaresse van ons appartement zegt: “Je hoeft de deur niet eens af te sluiten, want hier gebeurt nooit iets.” Deze verhalen zet ik af tegen de beveiligingsinstallaties bij huizen en winkels. Bijna alle ramen zijn voorzien van tralies. Om alle tuinen staan hoge hekwerken. Voordeuren, vaak dubbele, hebben doorgaans een drie- of vijfpuntssluiting.