Vanaf de Reitemakersrijge is er veel te zien. Kleuren trekken aan mij als idée fixes aan praattafeleconomen die de weg kwijt zijn en vaccinatiemijding aan pluimvee-industriëlen. Elke morgen kijk ik of hij er staat, de gele reiziger aan de overkant van de A. Tegenover ons een glazen huis. Block House staat er in het groen. Geen Blokhuis, Blokkendoos of Blokhoes. Een ingenieuze onbegrijpelijke pijl wil naar het voormalige kolossale KPN-gebouw naast ons wijzen, maar weet niet hoe. Een appartementencomplex met 200 vierkante krokodillentandjes als brievenbussen. Veelal bestemd voor studenten van ver buiten Nederland. Het is een groot gebouw met aan de Reitemakersrijge en de Schuitemakersstraat een doorgang naar een  binnenplaats. Op de binnenplaats een goudkleurige blokkendoos boordevol met wooneenheden als een uitvergroot schoenendozenmagazijn uit het duurdere segment.

Het mooiste aan het gebouw is een ronde Florentijnse toren met een groen dak. Vanaf het dakterras van het Forum is het bij helder weer goed te zien: een hoedje van een staatsbosbeheerminister. Het lelijkst aan het gebouw en zijn omgeving is de fietsencollectie die het verhoogde grasveld aan de Reitemakersrijge bedekt. Er gaan geruchten dat er nog gewerkt wordt aan een fietsenkelder. Zou mooi zijn.

Dagelijks horen we Spaans, Italiaans en Chinees voorbijkomen. De bewoners telefoneren met het thuisfront. Allen stellen hun moeder gerust dat het Ikeabed goed ligt, dat er van aardbevingen weinig te zien is, dat er hier supermarkten zijn die geld verdienen aan longkanker en dat de Nederlandse politici echte generalisten zijn die geen vakministerdiploma nodig hebben, iets wat slechts het Telegraaf lezende deel van de twitterintelligentsia bevreemdt. Zonder uitzondering zijn de Blockhousers vriendelijke gasten. Ze laten onze plantenbakken ongemoeid. Zelfs de uitdagend neergelegde opvallende kalebassen blijven onaangeroerd.

Vanaf onze binnentuin gezien, zie je vier verdiepingen met nieuwe kozijnen in de 60 cm dikke muren. Soms klinkt muziek, zowel alledaagse, jeuzelende, naargeestige 3FM-muziek met als dieptepunt infantiele raps, als indringend uitheemse, meer onbekende, gemaakt op snaarinstrumenten die vanwege de van geitendarmen gemaakte snaren bij de Partij van de Dieren op de zwarte lijst staan. Een enkele Blockhouser houdt de ramen dag-en-nacht wijd open alsof de verwarming op hol is geslagen.

We hebben een huisarts, een favoriet eethuisje, een bieb, parkeerplaats, filmhuis, een tandarts, een fietsenmaker, een installateur, schilder, aannemer, pedicure, een organist en sportschooljongens onder wie een masseur.  En een foute [want nog steeds schaamteloos kankerverwekkende producten verkopende] supermarkt. Genoeg zorg dus. Een paar dingen vallen op. De boosterprikrij is aan de lange kant. De griepprikrij was korter. Waarom lukt het gisse huisartsen in Oss en Helden-Panningen wel op grote schaal boosterprikken te gaan zetten en die in Groningen niet? Iedereen zag toch aankomen dat wat boosteraccelleratie handig zou zijn. Te druk? Mocht het al dan? Het is een verschil in denken. Of je probeert vooraf je kaartenbak zo gezond mogelijk te houden, of je reageert achteraf op regelgeving.

Toch overheerst na bijna een half jaar Groningen een gevoel van tevredenheid. Of kerst daar iets mee te maken heeft? Corona dan? Terwijl we mijmerend rondscharrelen in het onvolprezen A-Kwartier werken gemeentemannen, bijgestaan door een stadsarcheoloog, aan een nieuw bankje aan het grasperkje naast het A-bordes. En niemand die protesteert! Dat toont de vrije geest van de binnenstadsbewoner.

Lockdown impliceert dat de wereld gesloten is. Tegelijk biedt een lockdown kansen. Nieuwe openingen. Fietstochten. Wandelingen. Ontmoetingen. Mooie veranderingen. Grootscheepse verjaardagspartijen horen gelukkig tot het verleden, spelletjes raken in, online vergaderen levert een immense tijdwinst op en wandelaars kijken meer om zich heen. Van de Reitemakersrijge richting Zuiderdiep, dan passeer je de modernistische school van de Architectuur…

Aan Gedempte Zuiderdiep 132 is, wie weet, het kleinste museum ter wereld gevestigd. Het Pitcairn Museum, open 24/7, gratis. Vier keer per jaar een nieuwe expositie. Geen Mystery-Spot, geen Ames-kamer: meer een vitrine, een kijkdoos. Blijf ervoor staan en verwonder je. Een museumzaal met een oppervlakte van 60 x 40 ongeveer. Centimeters. Na lang kijken zie je referentiepunten die je op weg helpen: de hoogte van het bankje, de plinten, de houtnerven in de vloer. Suderdaip 132 heet ook wel het glazen torentje. Vijf woonlagen, de bovenste een unieke B & B, zijn gevat in een stalen constructie waarvan een groot deel zichtbaar is. Een bijzonder gebouw.

Aan de Reitemakersrijge staan geen auto’s geparkeerd. Wel is er een ondergrondse commerciële parking. Daarover zo meteen meer. Wat is het parkeerbeleid? Groningen doet als een Agrarisch Onderwijs Centrum: het ontmoedigt de studenten om met de New Holland, Fendt of John Deere (of opa’s Mc Cormick met hef, grondbakje en aftakas) naar school te komen maar biedt hun wel het naast de school gelegen sporterrein als parkeerplaats aan.

Paradox: de ruimte voor auto’s in de binnenstad van Groningen is beperkt. Toch is het beleid gericht op een warm welkom voor de auto; alsof je spuiters en slikkers, die je eigenlijk wilt weren, op elke straathoek een verwarmde picknicktafel aanbiedt. Groningen is met een kwart studenten meer een voetgangers- en fietsersstad dan een autostad. Waarom er dan zoveel parkeerruimte voor auto’s wordt gereserveerd is een raadsel. Voorbeeld: De kade aan de Pottebakkersrijge is voor 75% gereserveerd voor auto’s, waaronder enkele long-stay-karretjes. Direct achter Pottebakkersrijge is parkeergarage Westerhaven.

Je hoort klagers en critici vaak zeggen dat parkeren in de binnenstad extreem duur is en onbereikbaar voor de modale autobezitter. Wat is duur? Eens kijken, reken mee: binnen de Diepenring kunnen bewoners één parkeervergunning aanvragen voor nog geen 90 cent per dag, de prijs van twee sigaretten of kauwgumballen. Ter vergelijk: de wegenbelasting kost voor een vuile diesel € 5,21 p.d. en de verzekering <met hoge no-claim-korting> € 1,-. Buiten de diepenring kan zelfs ook nog een bezoekersvergunning worden aangevraagd. Wil je het karretje per se onder dak stallen, dan is er de buurtstalling: per dag € 2,40. De hele dag in een parking voor de prijs van één ijsbolletje. Voor beide is een wachtlijst van circa drie maanden. Gun je je kar gedurende de wachtperiode een roestvrij onderkomen, sommige autojongens verwennen hun vierwieler als een vrouw haar schoenencollectie, dan kan je terecht in een particuliere ondergrondse parking. Kosten € 5,- per dag. Voor de moeilijke beslisser is er nog een vierde mogelijkheid: een particuliere openluchtstalling: zo’n € 3,20 per dag. Kan je wel naast het museum staan.

Lopen door de binnenstad inspireert. We proberen rond te kijken met de ogen van oplossingdenkers. We stellen elkaar vragen. Waarom zaten de Baarsma-economen zo naast de langeretermijnvoorspellingen van de corona-effecten? Waarom vinden de praattafelhosts open vragen stellen ingewikkeld? Wat is er lastig aan een aso even aan te spreken of te triëren bij een zieknhuispoort? Hoe het nijpend woningtekort op te lossen?

Op het oog typisch Nederlandse uitvindingen als de Zeeuwse waterkering, de roetveegpiet, het ollebolleke¹, de klapschaats en het fietsknooppuntennetwerk zijn meer dan geslaagd. Dat kun je van de kurkvloer, gekleurde kerstboomverlichting, de ligfiets en zwarte Piet niet bepaald zeggen. Toch zijn ze alle, oplossingen en mislukkingen, ooit begonnen bij een vraag. Sommige vraagstukken vragen om ingewikkelde, andere om eenvoudige oplossingen. Een bezoek aan de Dutch Design Week in Eindhoven of een open dag bij Minerva geeft weifelmoedigen hoop.

We zien werkstukken van Minerva-studenten, van wie een klein deel moeite heeft met de Smoke-Free-Area tekst naast de voordeur. Artistieke gasten. Een enkele Willy Wortel. Een lerares tekenen-in-de-dop leidt ons rond op de open dag. Vanuit ons huis hebben we zicht op de studio’s waar toekomstige beeldend-kunstenaars en een handvol aanstaande trouwfotografen zich voorbereidt op een werkend bestaan.

Om de techniek onder de knie te krijgen worden Rietveldstoelen gekopieerd. In de Groninger kunstacademie wordt nog driftig geschilderd. Op de diploma-uitreiking van de Koninklijke Academie Beeldende Kunsten in den Haag zien we slechts 2% kwastvaardigen. Wel veel concepten, installaties en fotografie.

Maak het voor binnenstadswinkeliers aantrekkelijk hun permanent leegstaande bovendverdiepingen te verhuren aan kamer- of woningzoekenden. Doe niet moeilijk over permanent bewoonde recreatiehuisjes. Stop met het korten op de AOW als senioren willen samenwonen. Soms zijn oplossingen zo eenvoudig dat ze over het hoofd worden gezien.

¹Het ollebolleke wordt ten onrechte toegeschreven aan Drs P die de rijmvorm voor het eerst in 1974 gebruikte. In het Engelse taalgebied was de evenknie, de Double Dactyl, al sinds 1951 in gebruik.

De Reitemakersrijge wordt opnieuw bestraat. Een lekker gevoel, een beetje alsof het doorgezakte matras wordt vervangen. De vale oude gele klinkers worden quasi liefdevol met ongevoelige blikkerende metalen tanden van een 100% elektrische gele KnikMops 180 van Avitec Infra & Milieu opgelicht, met een brute touch, maar met beleid geschud als een goudzoeker die zandkorrels zeeft, en in een Gjaltema container gedumpt met het geluid van tien drummers die les krijgen in een betonnen ruimte met slechte akoestiek. Met een gelijkmatige piep rijdt de KnikMops achteruit en herhaalt het kunstje. Er zit ritme in. Een trage maat. Opgenomen en versneld afgespeeld zou het de beat van Afro-Cuban jazz kunnen zijn met Coltrane invloeden uit de tijd dat Coltrane nog aan de oostkust musiceerde.

Een ploeg mannen werkt gestaag door. Glundere koppen. Vriendelijke praats. Waar zijn de vrouwen nu, hè? Hè? De baan wordt uitgevlakt, een enkele draad gespannen en dan volgt het vlijen van nieuwe gele steentjes. Als een Drentse ollebollekeschrijver die woorden en zinnen weegt, meet en past, worden de nieuwe paden gemaakt. Verderop worden de groffe straatklinkers opnieuw gelegd, niet vlak maar met een lichte bolling, bijna perfect als de buik van een vijfenzestigjarige racefietser die een beginnend buikje aanspant, en profil voor de spiegel in de badkamer staand net voor de binnenkomst van vrouw I: pure kunst.

Trottoirbanden worden door twee mannen met een ingenieuze grijptang opgetild, schoon geborsteld en na een paar uurtjes rust weer langs een lijn gelegd. Strak als de kolommen van witwasfraude opsporende ABN-accountmanagers. Een paar roeken, wat gebeurt hier in vredesnaam denkend, klapwieken voorbij. Duiven knikken met hun wiebelige nekjes. Onrustig. Vrouwen met te felgeel gekleurde regenjassen en zogenaamd voor alle jaargetijden geschikte rode Annymolilaarsjes blijven, de spiermassa’s bewonderend en stiekem fotograferend, onhoorbaar kreetjes slakend, staan.

Een klinkersnijder komt overeind. Zijn bijnaam: de man met rubberen meniscussen. Meer dan een uur zit hij onafgebroken naast een machientje dat met een druk op de knop klinkers splijt of op de millimeter nauwkeurig inkort. Geroutineerd klopt hij zand van zijn met rubberen kappen bedekte knieën, schudt de spieren los, draait een peuk en negeert lokkend geroep van aangrenzende studentes kunstmatige intelligentie op zoek naar een weekendklusje en dwingende whatsappjes van zijn nieuwste vriendin. Wacht, daar is de trilplaatjongen, wie kan fijner trillen dan hij? Heerlijk kabaal stuitert van de Minervamuren langs het glaswerk van de Blockhouseparkeerterrein-uitgang naar onze gevel.

Snel door naar een shot beeldende kunst van Dik Breunis, een senior die kortgeleden tot de Ploeg toetrad. Blikvanger is Kim Yung Un. De megalomane dictator, die zijn land kort en klein en slank houdt als hedendaagse triathlontrainers hun pupillen, is statig , bollig en buikig in hout vormgegeven. We zien Bolke-de-Beer-proporties terwijl Breunis de anekdotiek juist wil vermijden. In Breunis’ atelier wordt gewerkt aan een sober uitgevoerde kerk op een terp. Associaties met einde-der-tijden verhalen komen op, waarbij de laatste overlevers natuurlijk onverschrokken goddeloze vrije Friezen op een terp zijn. Breunis gaat de Ploeg versterken.

Rondwandelend in het atelier van Harriët Geertjes zien we veel portretten en bomen in herfsttooi, door manen uitgelicht als lingerie-etalages in kersttijd. Waar je ook kijkt: portretten. Meest vrouwen, veel met geloken ogen of devoot naar elders kijkend. Brave of lieve libido killing vrouwen die hier gerust met het vreselijke woord dames mogen worden aangeduid, maar, denk ik hoopvol, schijn kan bedriegen, daar hebben we Paul Verhoevens Benedetta niet voor nodig: een op het oog vrome vrouw die aan een vriendin en een, in een bijbel verstopte, houten fallus nog niet genoeg had. Voor kunstliefhebbers is op het verkeerde been worden gezet een conditio sine qua non. We zien Hedy d’Ancona, maar zij is hier, dixit de schilder, iemand anders. Dan een treffend zelfportret van Geertjes die bewijst dat schoonheid vergankelijk is zonder dat het lelijkheid wordt: een stoere vrouw met een begeesterde, fronsende, ongepolijste, geconcentreerde blik.

In Thesinge vertonen drie oudere jongeren, Reinier van den Berg, Marten van Holten en Huib van der Stelt onder de naam NOORDGANGERS in expoboerderij B4 hun kunsten. Mooie kunsten. Van Holten verbaast de kijker omdat hij zowaar minimalistische beeldelementjes toevoegt aan de lange en brede waddenvlakten waaraan hij verslaafd leek. Een miniem kerkje met een rood dakje bijvoorbeeld, waarschijnlijk de steeds kleinere rollen vervullende religies symboliserend. Huib van der Stelt lijkt geobsedeerd door het landschap dat bij vlagen zinderende vergezichten toont als symbool van de opwarmende aarde. De opgetaste stropakjes vliegen net niet in de fik. Reinier van den Berg biedt variatie met in hectische kleuren beschilderde en secuur gezaagde supermultiplexen panelen.

De mannen presenteren een mooi vormgegeven folder met jongehondenpraat als ‘aan de kaak stellen, dat het nou eens anders moet, dynamischer, kunst als belevenis, initiëren, bruisen op het land, eigenzinnige kunstenaars, buiten het ‘gewone’. De lezer wordt al wat warm. Maar dan… De woorden lijken te contrasteren met de brave terminologie als ‘schoonheid van het landschap, hoe mooi de natuur is, landschappen in expressionistische stijl.’ Je vraagt je af wat er gebeurt als ze eens gedurende een jaar alle landschappelijke elementen (en mensen en dieren) elimineren. Maar toch: wat een mooie expositie in een chipwood kathedraal die als geen andere de wauwfactor verdient. De Noordgangers slaan een zijpad van de Ploeg in. Zouden dit nieuwe wegen kunnen zijn? Wie weet naar welke horizon.