Na via het filosofenpad in Groningen kennis te hebben gemaakt met filosoof Aurelius en via een zijpaadje Ajax-coach Farioli, nu aandacht voor een andere filosoof: Tommy Wieringa en via een zijpaadje Bas Haring.
Wieringa zit al tijden in mijn top-drie van Nederlandse auteurs gemetseld (naast Daanje en Rijneveld). Laatst gelezen roman van hem: Nirwana. Nu de essays ‘Optimisme zonder hoop’. Romanschrijver, essayist, columnist, rugbyer, vader, activist, echtgenoot, filosoof Wieringa prikkelt me met deze titel. De optimist in mij kan niet uit de voeten met een bijna religieus woord als hopeloosheid. Klimaatcrisis ja, maar toekomstloosheid nee. Mooiste zin op de achterflap ‘Maar geef je de hoop op, dan ontdoe je je ook meteen van de hopeloosheid’.
Wieringa beschrijft in een twintigtal korte hoofdstukken (bewerkte artikelen en columns) hoe zijn lezerspubliek tijdens een schrijversavond reageert op zijn visie. Niemand (geturfd bij handopsteking) zou twee generaties vooruit durven denken. Verbaast me niks. Wat wil je ook als voor je een sympa armageddonprediker staat van wie je mogelijk wekelijks een column in de Volkskrant leest en die je niet graag tegenspreekt. De vraag is of schrijversavondbezoekers in cultuur en wetenschap geïnteresseerde geesten zijn, voor negentig procent vrouwen zo weet ik uit ervaring, of meepraters die bij de door hun bewonderde auteur in de smaak willen vallen.
Wieringa schetst een roetzwart beeld van de wereld en de toekomst. Boosdoeners: de klimaatontkenners en überlibertaristische techidioten (met hun digitale Tesla- en Apple-horigen), feodale zonnekoningen Bezos, Thiel, Zuckerberg, Musk. Was in vroeger tijden het einde der tijden ook wel eens in de buurt, nu is toekomstloosheid bijna een feit, wat provocatief relativist Bas Haring, collega-filosoof, er ook van mag zeggen.
Aan het eind van het boek lees je hoe Wieringa, vader van twee dochters, zijn zinnen verzet en de moed erin houdt door te blijven schrijven over de gekte van reguliere, intensieve landbouw die de natuur naar de ratsmodee helpt tegenover nadenkende, biodiverse, (soms met de zeis maaiende), natuurinclusieve bioboeren. Wieringa beschrijft hoe hij op het dijkweggetje de rotzooi opruimt en bij gelegenheid vervuilers tot de stoplichten in het dorp verderop najaagt. En hoe hij hoop en hopeloosheid inruilt voor activistisch optimisme. Kijk, daar hebben we wat aan.