De televisiepers heeft het zwaar. De NOS plakt logo’s af om niet op afstand herkend en belaagd te worden door stenengooiers. Jongeren verliezen het vertrouwen in de media. Uit onderzoek van Motivaction blijkt dat 45% van de jongeren neutraal of negatief reageert op de vraag of het nieuws te vertrouwen is. Waarom worden journalisten agressief bejegend? Waarom verliezen jongeren het vertrouwen in de media?
De NOS staat voor een brede en onafhankelijke nieuwsvoorziening. Daarnaast heb je nog zes omroepverenigingen met specifieke doelgroepen, drie aspirant-omroepverenigingen en de commerciëlen. Vergelijk het met het verzuilde onderwijs. Er is openbaar onderwijs, bijzonder (RK, PC) onderwijs en je hebt de commerciëlen (Luzac).
De staatsomroep NOS en het openbaar onderwijs zouden voor iedereen open moeten staan en moeten proberen iedereen in Nederland te vertegenwoordigen. Laat het gekleurde nieuws en het door commercie en religies aangetaste onderwijs maar over aan PC en RK scholen en het Luzac.
Vraag: herkent elke Nederlander zich in de NOS? Hoe onafhankelijk zijn de programma’s? Als programma’s gekleurd worden door presentatoren dan haken mensen die op zoek zijn naar onafhankelijk gegaard nieuws af. Laten we eens een onderzoekje doen. In hoeverre worden in een bekend discussieprogramma open vragen gesteld? Open vragen zijn vragen die geen vooringenomenheid van de vragensteller impliceren. Dat doen gesloten vragen (beginnend met een persoonsvorm) wel, die dragen door de geslotenheid van de vraag al een antwoord in zich. Open vragen beginnen doorgaans met vraagwoorden als: hoe, in welke mate, wanneer, welk(e), wat is er de oorzaak van, enz. Het vraagwoord ‘waarom’ heeft soms een negatieve lading.
Welk programma leent zich voor zo’n onderzoekje? De door duo’s gepresenteerde meningenprogramma’s Op1 zeker niet. In het recente verleden hebben nogal wat presentatoren zich gediskwalificeerd met privémeningen waarvoor men zich later heeft moeten excuseren (Fidan Ekiz en EO-jongen Renze Klamer die het lastig vonden hun anti-abortusstandpunt voor zich te houden en daarmee hun gast Rebecca Gomperts bruskeerden en compromitteerden, Charles Groenhuijsen die in Amerikadiscussies zich als een anti-Democraat betuigt, enz.).
Laten we Buitenhofboegbeeld Twan Huys onder de loep nemen. Buitenhof 17 januari 2021: Twan Huys in een ovale-tafelgesprek met Tweede Kamerlid SP Renske Leijten, PvdA-coryfee Job Cohen en NRC-Handelsblad columnist Tom – Jan Meeus. En, halverwege, een videogesprek met viroloog Peter Piot vanuit Londen. Eens kijken of het open of gesloten vragen zijn die Twan stelten en of alle kijkers, van links tot rechts en alles daartussenin, zich kunnen herkennen in Buitenhof.
Vragen aan Leyten, Meeuws, Cohen en Piot; de open vragen zijn vetgedrukt: U had toen niet kunnen vermoeden dat dit alles zou gebeuren een paar weken later / Zo lang zou duren? / O, u had het nog steeds sneller, eigenlijk, gewild, ja; / Klopt dat? / Klopt die? / Kon niet anders? / Wat denkt u? / Niet zo prettig om te horen voor de premier als hij meeluistert; / Maar zegt dan u de coach kan niet blijven, als je zo’n verlies hebt geleden? / U twijfelt aan de succeskansen van die brief? / Maar bent u het met JC eens…? / Maar heeft Cohen gelijk?
Cohen leert Huys een lesje door Leijten te interrumperen door twee keer een hoe-vraag te stellen
Tom-Jan, Tom-Jan Meeus? (met priemende vinger wijzen) / (bijna onverstaanbaar omdat hij L niet laat uitspreken) Wat vindt u niet kunnen? / Welke rol is dat? / Kan dat nog komen? / Kan dat nog komen mevrouw Leijten? / Tom, zie jij dat er nog van komen? / Dat is ook slecht nieuws voor de premier natuurlijk… / Meneer Cohen, ….gaat de partij, uw partij, keihard om met zijn aanvoerders? / Tom Jan, wie vind jij dat LA moet opvolgen als leider vd partij? / Wie zijn dat? / Maar die zijn in ieder geval niet … / Meneer Cohen, wat denkt U? / En daartussen wilt u geen keuze maken dan? /
Vragen aan Piot: Opgeknapt van corona, hè, want u was zelf ook besmet geraakt. / Hoe ernstig is de situatie bij u in de stad? / Bent u dat met hem eens? / Hoe kijkt u naar Nederland want wij zijn zowat het laatste land dat de vaccinaties op gang krijgt, Bulgarije doet het slechter en dan komen wij, heeft u daar een verklaring voor? / Na een inleidende tekst over de Britse variant die hier zal toeslaan… Ziet u dat ook zo? / …In Nederlands is er een discussie over… een avondklok, een soort wanhoopsdaad eigenlijk, denkt u dat dat helpt? / En dus is zo’n avondklok wel effectief, dat moet dan maar? / U zegt dus eigenlijk: egoïsme is hier onze grootste vijand? / Is dat scenario dan denkbaar dat we terecht komen in een Bergamoachtige situatie? / Zijn die allemaal effectief tegen die nieuwe varianten? / Nu wordt er wel gezegd … Is dat een goed idee om het proces te vertragen? / Gaan we in de toekomst dit soort varianten vaker zien?
Verder met Leijten, Cohen en Meeus: Zijn de Nederlanders gedisciplineerd genoeg? / Gaat het demissionaire kabinet zo’n avondklok invoeren in Nederland? / Wat denk jij? (TH Gaat bij mevrouw Leijten ineens tutoyeren) / Wat Tom Jan Meeus zegt is nogal wat over de avondklok. / Zou het moeten? / we weten allemaal, dat is het enige wat telt. / Wat vinden wij van die pandemieën? TH Wat vindt u daarvan? / Want hij vindt heel duidelijk, wij zijn de natuur binnengedrongen en dit is nog…
Na 43 minuten: STOP, de teller staat op 46 vragen en/of als vraag geponeerde stellingen. Daarvan zijn 10 open vragen en 36 gesloten, gestuurde. De ergste van inquisiteur Twan: Hoe kijkt u naar Nederland want wij zijn zowat het laatste land dat de vaccinaties op gang krijgt, Bulgarije doet het slechter en dan komen wij, heeft u daar een verklaring voor? En: In Nederlands is er een discussie over… een avondklok, een soort wanhoopsdaad eigenlijk, denkt u dat dat helpt?
Huys’score: 21,7 % open vragen. 78,3 gesloten. Wat betekent het dat Twan Huys voor driekwart gesloten vragen stelt? Wat is zijn belang om gasten bijna uitsluitend gesloten vragen te stellen?
Twan Huys kan zijn mening niet voor zich houden. Dat is prima als hij bij M aanschuift als praattafelgast of als hij zijn oren laat hangen naar de opvattingen van commerciëletelevisie-eigenaren. Maar wat zou de gedragscode voor een NOS-interviewer moeten zijn? Het is een wonder dat mevrouw Leijten en dhr. Cohen vriendelijk blijven. Mevr. Leijten veegt de vloer aan met Huys en Haagse bubbeljournalist/columnist Meeus doordat ze vriendelijk blijft en keer op keer corrigerend optreedt. Interviewer Huys legt zijn gasten veel antwoorden in de mond en stelt zichzelf daarmee op een voetstuk want hij vergeet dat zijn mening er niet toe doet. Tussendoor is er nog een grote hoeveelheid gemompelde interjecties als (een stuk of vijf keer) ja / hmm, en lichaamstaal in allerlei vormen: voorhoofdrimpelaanspanning, voorover buigen, extra serieus kijken, glimlachen, aanwijzen / priemen, opgetrokken wenkbrauwen.
Terug naar de kernvraag: hoe zouden kijkers rechts van het midden zich voelen bij deze uitzending? Hoe objectief is Huys als vragensteller?
Eind goed al goed: Twan Huys laat in zijn gesprekje met een fotograaf zien dat hij goede vragen kan stellen, als hij begint met: “Wat zien we hier?” Uit-ste-kend!